Stanisław Guzikowski "ŻEGOTA"

W latach 1931 - 1932 Odbywa sÅ‚użbÄ™ wojskowÄ… w Szkole Podchorążych Kawalerii w GrudziÄ…dzu, staż w 10 PuÅ‚ku UÅ‚anów litewskich w BiaÅ‚ymstoku.

Dalsze szkolenie wojskowe:

w 20 PuÅ‚ku UÅ‚anów im. Jana Sobieskiego w Rzeszowie,

w 8 PuÅ‚ku UÅ‚anów im. KsiÄ™cia Józefa Poniatowskiegow Krakowie,

w lipcu 1939 - Kurs dowódców plutonu p. panc.

 

Awansował w 1936 na stopień ppor. kawalerii.

W dniu 24 sierpnia 1939 zmobilizowany do 8 PuÅ‚ku UÅ‚anów w Krakowie, jako dowódca plutonu CKM w 8 PuÅ‚ku Kawalerii,

5-tej Brygady Kawalerii.

 

Przed 1 września 1939 r. pułk zajął pozycje bojową w linii obrony 5-tej Brygady kawalerii w Ligocie Woźnickiej

i od wczesnych godzin porannych w dniu  1-go wrzeÅ›nia 1939r. rozpoczÄ…Å‚ walkÄ™ obronnÄ…. PuÅ‚k walczyÅ‚ przez dwa dni.

W dniu 3 września pułk zagrożony okrążeniem wycofał się na pozycje w Szczekocinach, gdzie walczył przez cały dzień.

Za sprawne dowodzenie i kierowaniem ognia przez pluton CKM ppor. StanisÅ‚aw Guzikowski zostaje wyróżniony przez dowódcÄ™ puÅ‚ku (ppÅ‚k. dypl. WÅ‚odzimierza Bunin-Zuchowskiego) w rozkazie dziennym z wnioskiem awansowym na stopieÅ„ porucznika stanu wojny.

 

W dalszym ciÄ…gu kampanii por. StanisÅ‚aw Guzikowski walczy jako d-ca plutonu CKM w 8 puÅ‚ku uÅ‚anów, w poÅ‚udniowej  części naszego kraju, w skÅ‚adzie Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej pod dowództwem pÅ‚k(gen) Roweckiego „Grota". Przez caÅ‚y okres walk 1939 r. pluton dowodzony przez por. St. Guzikowskiego nie straciÅ‚ żadnego CKM-u.

Ostatni podjazd pluton wykonaÅ‚ w rejonie Hrubieszowa, gdzie zaskoczyÅ‚ piechotÄ™ niemieckÄ…, wziÄ…Å‚ jeÅ„ców a w tym oficerów z mapami terenów na których trwaÅ‚y walki, a oficerowie polscy map już nie mieli.

W wyniku tej zwycięskiej walki d-ca szwadronu CKM rtm. Jerzy Bujalski wystąpił z wnioskiem o odznaczenie por. St. Guzikowskiego Krzyżem Walecznych.

 

Po kapitulacji, St. Guzikowski z grupÄ… innych oficerów przedziera siÄ™ na WÄ™gry. Zaskoczeni w drodze przez ArmiÄ™ CzerwonÄ… zostajÄ… wziÄ™ci do niewoli, z której wiÄ™kszoÅ›ci - w tym St. Guzikówskiemu - udaje siÄ™ ucieczka.

Po powrocie do Krakowa, okoÅ‚o 15-tego października 1939 r. nawiÄ…zuje kontakt z TajnÄ… OrganizacjÄ… WojskowÄ… - ZwiÄ…zkiem OrÅ‚a BiaÅ‚ego, która chronologicznie byÅ‚a pierwszym tajnym stowarzyszeniem spoÅ‚eczno-wojskowym w Krakowie i w Polsce poÅ‚udniowej.

Po powoÅ‚aniu organizacji ZwiÄ…zku Walki Zbrojnej, przez gen. W. Sikorskiego Organizacja OrÅ‚a BiaÅ‚ego w caÅ‚oÅ›ci wchodzi do ZWZ.   

W ZWZ por. St. Guzikowski zostaje oficerem sztabu Obwodu Kraków-Powiat kr."Synogarlica", nastÄ™pnie zostaje adiutantem

dowódcy Obwodu Kpt. Stefana NiedziaÅ‚kowskiego ps. "Radwan".

W Obwodzie Kraków-powiat organizuje placówki terenowe i pierwsze jednostki bojowe /plutony/. Prowadzi ewidencje gromadzonej broni.

 

Po aresztowaniu kpt. S. Niedziałkowskiego zostaje d-cą Obwodu i pełni ten obowiązek do 4 sierpnia 1941 r. t.j. do dnia aresztowania przez Gestapo.

 

W wiÄ™zieniu Montelupich w Krakowie pozostaje do dnia 26 marca 1942 r. w którym to dniu zostaje przewieziony  do obozu koncentracyjnego Auschwitz (OÅ›wiÄ™cim).

W obozie umieszczony zostaje w bloku nr. 11 - oznaczony jako:

więzień Polak, polityczny, nr.27280.

 

ZginÄ…Å‚ w obozie w dniu 5 maja 1942 r. w wieku 30 lat.

 

Tekst i zdjęcie : Kazimierz Guzikowski