Stanisław Guzikowski "ŻEGOTA"
Por. Stanisław Guzikowski "ŻEGOTA"
(1912 - 1942)
Urodzony 2 kwietnia 1912 r. w Bodzanowie k. Wieliczki,
syn Andrzeja i Jadwigi Stawarz.
Chrzest koÅ›cióÅ‚ parafialny w Bodzanowie, p-t Wieliczka.
W
latach 1931 - 1932 Odbywa służbę wojskową w Szkole Podchorążych
Kawalerii w GrudziÄ…dzu, staż w 10 PuÅ‚ku UÅ‚anów litewskich
w Białymstoku.
Dalsze
szkolenie wojskowe:
w 20 PuÅ‚ku UÅ‚anów im. Jana
Sobieskiego w Rzeszowie,
w
8 PuÅ‚ku UÅ‚anów im. KsiÄ™cia Józefa Poniatowskiegow
Krakowie,
w lipcu 1939 - Kurs dowódców plutonu p. panc.
Awansował
w 1936 na stopień ppor. kawalerii.
W
dniu 24 sierpnia 1939 zmobilizowany do 8 PuÅ‚ku UÅ‚anów w
Krakowie, jako dowódca plutonu CKM w 8 PuÅ‚ku Kawalerii,
5-tej
Brygady Kawalerii.
Przed
1 września 1939 r. pułk zajął pozycje bojową w linii
obrony 5-tej Brygady kawalerii w Ligocie Woźnickiej
i
od wczesnych godzin porannych w dniu 1-go września 1939r. rozpoczął walkę obronną. Pułk walczył przez dwa
dni.
W
dniu 3 września pułk zagrożony okrążeniem wycofał się na
pozycje w Szczekocinach, gdzie walczył przez cały dzień.
Za
sprawne dowodzenie i kierowaniem ognia przez pluton CKM ppor. Stanisław
Guzikowski zostaje wyróżniony przez dowódcÄ™ puÅ‚ku (ppÅ‚k. dypl. WÅ‚odzimierza
Bunin-Zuchowskiego) w rozkazie dziennym z wnioskiem awansowym na stopień porucznika stanu wojny.
W dalszym ciągu kampanii por. Stanisław
Guzikowski walczy jako
d-ca plutonu CKM w 8 puÅ‚ku uÅ‚anów, w poÅ‚udniowej części naszego kraju, w skÅ‚adzie
Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej pod dowództwem pÅ‚k(gen) Roweckiego
„Grota". Przez caÅ‚y okres
walk 1939 r. pluton dowodzony przez por. St. Guzikowskiego nie stracił
żadnego CKM-u.
Ostatni
podjazd pluton wykonaÅ‚ w rejonie Hrubieszowa, gdzie zaskoczyÅ‚ piechotÄ™ niemieckÄ…, wziÄ…Å‚ jeÅ„ców a w tym
oficerów z mapami terenów na których trwaÅ‚y walki, a oficerowie polscy map już nie mieli.
W
wyniku tej zwycięskiej walki d-ca szwadronu CKM rtm. Jerzy Bujalski wystąpił z wnioskiem o odznaczenie por. St.
Guzikowskiego Krzyżem Walecznych.
Po
kapitulacji, St. Guzikowski z grupÄ… innych oficerów przedziera siÄ™ na WÄ™gry.
Zaskoczeni w drodze przez ArmiÄ™ CzerwonÄ… zostajÄ… wziÄ™ci do niewoli, z której wiÄ™kszoÅ›ci - w tym
St. Guzikówskiemu - udaje siÄ™ ucieczka.
Po
powrocie do Krakowa, około 15-tego października 1939 r. nawiązuje kontakt
z TajnÄ… OrganizacjÄ… WojskowÄ… - ZwiÄ…zkiem OrÅ‚a BiaÅ‚ego, która chronologicznie byÅ‚a pierwszym tajnym stowarzyszeniem spoÅ‚eczno-wojskowym w Krakowie i w
Polsce południowej.
Po
powołaniu organizacji Związku Walki Zbrojnej, przez gen. W. Sikorskiego Organizacja Orła Białego w całości wchodzi do ZWZ.
W
ZWZ por. St. Guzikowski zostaje oficerem sztabu Obwodu Kraków-Powiat
kr."Synogarlica", następnie zostaje adiutantem
dowódcy Obwodu
Kpt. Stefana Niedziałkowskiego ps. "Radwan".
W
Obwodzie Kraków-powiat organizuje placówki terenowe i pierwsze jednostki bojowe /plutony/. Prowadzi ewidencje
gromadzonej broni.
Po
aresztowaniu kpt. S. Niedziałkowskiego zostaje d-cą Obwodu i pełni ten obowiązek do 4
sierpnia 1941 r. t.j. do dnia aresztowania
przez Gestapo.
W
więzieniu Montelupich w Krakowie pozostaje do dnia 26 marca 1942
r. w którym to dniu zostaje przewieziony do obozu
koncentracyjnego Auschwitz (Oświęcim).
W
obozie umieszczony zostaje w bloku nr. 11 - oznaczony jako:
więzień Polak, polityczny,
nr.27280.
ZginÄ…Å‚ w obozie
w dniu 5 maja 1942 r. w wieku 30 lat.
Tekst i zdjęcie : Kazimierz Guzikowski