LP	Członkowie nadzwyczajni
1	Bartocha Antonina
2	Berger Stanisława
3
4	Kiejdys Maria
5	Kapusta Zofia
6	Korczak Tadeusz
7	Marzec Piotr
Razem	6 członków

Działalność Koła Wieliczka

Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w latach 1989 - 2010

 

I.  Kolejne zarządy Koła:

16.11.1989 r.

na zebraniu organizacyjnym wybrano Zarząd Koła SZZAK w Wieliczce w składzie:

Prezes - Kazimierz Guzikowski

V-ce Prezes - Władysław Bysiek

Sekretarz - Piotr Polonka

Skarbnik - Tadeusz Grochol

20.06.1991r. Zarząd:

Prezes - Julian Klejdys

V-ce Prezes - Tadeusz Grochal

Sekretarz - Stanisław Grzywacz

Skarbnik - Stanisław Nawalany

Członek Zarządu - Zbigniew Szebesta

21. 04. 1994 r. Zarząd:

Prezes - Tadeusz Piotrowski

V-ce Prezes - Maria Stachura

Sekretarz - Stanisław Grzywacz

Skarbnik - Stanisław Nawalany

Członek Zarządu - Zbigniew Szebesta

17. 04.1997 r. Zarząd:

Prezes - Tadeusz Piotrowski

Sekretarz - Maria Stachura

Skarbnik - Stanisław Nawalany

Członek Zarządu - Jan Ziółkowski

Członek Zarządu - Zbigniew Szebesta

21. 03. 2001 r. Zarząd:

Prezes - Tadeusz Piotrowski

Skarbnik - Stanisław Nawalany

Sekretarz - Maria Stachura

Członek Zarządu: Jan Ziółkowski

Członek Zarządu - Zbigniew Szebesta

Następne dwie kadencje  do 2009 r. skład Zarządu

przedstawia się następująco:

Prezes - Tadeusz Piotrowski

Skarbnik - Stanisław Nawalany

Sekretarz- Maria Stachura (od 2008 Piotr Kaczor)

Członek Zarządu - Jan Ziółkowski

Nowy Zarząd wybrany w styczniu 2012 roku:

Prezes Tadeusz Piotrowski

Z-ca prezesa: Stanisław Dziedzic

Sekretarz Piotr Kaczor

Członkowie zarządu:

Maria Gawęda

Dariusz Tańcula

II.      Tablice, pomniki z datą ufundowania:

1. Tablica na budynku przy ul. Słowackiego 3 w Wieliczce poświęcona działalności tajnej drukarni pod nazwą „Konspiracyjne Wojskowe Zakłady Wydawnicze Armii Krajowej" w latach 1940 - 1945. Tablicę wmurowali krakowscy drukarze zrzeszeni w Związku Zawodowym Pracowników Poligrafii w 1974 r.

2. W 1998 r. w związku z 80. leciem odzyskania niepodległości byliśmy inicjatorami przeniesienia przez Urząd  Miasta i Gminy Wieliczka obelisku z Parku Adama Mickiewicza, gdzie postawiono go w 1928 r. na Planty przed wielickim Magistratem od strony wschodniej.

3. Przed ww. obeliskiem   z naszej inicjatywy Urząd Miasta i Gminy Wieliczka zamontował trzy tablice:

a) tablica upamiętniająca wymarsz z Wieliczki 7.08. 1914 r. oddziału strzelców pod dowództwem Bolesława Szpunara do Legionów Piłsudskiego, (pierwotnie znajdowała się na ścianie frontowej Magistratu od strony zachodniej)

b) tablica upamiętniająca działalność konspiracyjną wielickich żołnierzy Armii Krajowej, zamontowana 3. 05. 1991 r., pierwotnie znajdowała się na ścianie frontowej Magistratu od strony zachodniej,

c) tablica upamiętniająca nazwiska 16 przedstawicieli Polskiego Państwa Podziemnego w latach 1939 - 1945, skazanych w procesie szesnastu, zamontowana w 2006 r.

4. 11.11. 1999 r. na wniosek Zarządu Kola Urząd Miasta i Gminy Wieliczka na ścianie frontowej Domu Przedpogrzebowego wielickiego cmentarza komunalnego umieścił tablicę upamiętniającą patriotów ziemi wielickiej pomordowanych na Wschodzie w latach 1939 - 1956.

5. Z inicjatywy Koła Urząd Miasta i Gminy Wieliczka przy ul. Sienkiewicza postawił obelisk upamiętniający 10 Polaków rozstrzelanych tu przez okupanta hitlerowskiego 6. 11. 1943 r. (pierwotnie w Szkole Podstawowej nr 3 na os. Sienkiewicza znajdowała się tablica).

6. W maju 2006 r. przed Szkołą Podstawową w Biskupcach odsłonięto popiersie Antoniego Pajdaka, ur. w 1894 r. w Biskupicach, delegata Rządu na Kraj, potem ministra KRM, aresztowanego w 1945 r. przez NKWD, wywiezionego do ZSRR. Do Polski wrócił w 1955 r.

III. Drużyny harcerskie działające w rejonie Koła

Na zaproszenie Jadwigi Ptasznik dyrektor Szkoły Podstawowej im. T. Korczaka w Węgrzcach Wielkich odwiedziliśmy 20. 06. 2003 r. drużynę   harcerską  działająca   przy   tej   szkole.   Środowisko   AK reprezentował Tadeusz Piotrowski - prezes koła oraz Piotr Kurek z Zarządu Głównego SZŻAK.

Została nawiązana współpraca, która trwa do dziś i przejawia się głównie   przez   uczestnictwo   harcerzy   w   poczcie   sztandarowym, reprezentującym   Koło   na   uroczystościach   miejsko-gminnych   w Wieliczce z okazji 3 Maja i 11 Listopada, Dnia Wojska Polskiego.

IV Organizowane kursy i wystawy.

W 2002 r. przy współpracy Koła, Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Wieliczce, Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka, Starostwa Powiatowego w Wieliczce i szkół zorganizowano konkurs dla młodzieży szkół średnich i gimnazjów pt. „60 rocznica powołania Armii Krajowej" prowadzony przez Jadwigę Dudę, kierownik Działu Regionalnego wielickiej Biblioteki. W auli Starostwa zorganizowano wystawę pokonkursową prac. Laureaci konkursu otrzymali w nagrodę książkę K. Guzikowskiego p.t. „Armia Krajowa na terenie powiatu wielickiego".

Uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów spotykali się z członkami

Naszego koła w siedzibie w przyziemiu Biblioteki w ramach organizowanego przez Dział Regionalny Biblioteki wielickiej i konkursu p.t. „Wieliczka i Powiat Wieliczki: historia - zabytki - atrakcje turystyczne".

Organizowane były wycieczki dla Koła Młodych Miłośników Starej Wieliczki z LO, ZSZ, Gimnazjum w Wieliczce do Muzeum Armii Krajowej w Krakowie z udziałem członków naszego Koła.

V.      Organizowane rajdy:

Rajdy  organizował  Oddział  Miejski  Polskiego   Towarzystwa  Turystyczno-Krajoznawczego,   gdy   przewodniczącym      OM   PTTK   w   Wieliczce   był Franciszek Kasprzycki.

Były to:

XI Zlot Szlakami Walk Partyzanckich na Przełęczy Sucha, Łysina-Kamiennik w 2001 r., uczestniczyło ok. 50 osób.

Tadeusz Piotrowski z naszego Koła, uczestnik tamtejszych walk w roku 1944, relacjonował   słuchaczom   ich   przebieg   i   osiągnięcia   Armii   Krajowej   w tamtejszym terenie (pow. Myślenice).

Członkowie PTTK chętnie słuchali informacji o przebiegu walk i organizacji Placówek, oddziałów partyzanckich Armii Krajowej, w rejonie naszego miasta i okolicy,  o czym mówi książka Kazimierza Guzikowskiego p.t. „Armia Krajowa na terenie powiatu wielickiego".

Za współpracę z Kołem PTTK w Wieliczce, prezes naszego Koła SZŻAK uhonorowany został odznakami PTTK.

Przy współudziale Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Wieliczce i Stowarzyszenia   „Klub   Przyjaciół   Wieliczki"   zorganizowaliśmy   Rajd   dla młodzieży szkół średnich powiatu wielickiego do Poręby, gdzie w 1944 r. toczyły się walki z Niemcami.

Jest tam obelisk z wyszczególnieniem nazw dziesięciu Oddziałów Partyzanckich AK walczących w powiecie myślenickim.

Przedstawiciele  naszego  Koła,  uczestnicy walk w tamtejszym terenie:   T. Piotrowski,  Jan Ziółkowski,  Kazimierz     Guzikowski, Edward Waliszewski, opowiadali młodzieży  o  bytowaniu  Oddziałów Partyzanckich  AK oraz  o walkach z wrogiem w górzystym zalesionym terenie. Uczestniczyło ok. 80 osób. Odbywały się również rajdy turystyczne dla członków Klubu Historycznego im. Gen. S. Roweckiego ps. „GROT" na pola walk partyzanckich w rejonie „Kotonia" we wsi Zawadka oraz w rejonie Wiśniowej, Poręby, Glichowa i na przełęczy Suchej Łysina - Kamiennik.

VI.    Uroczystości okolicznościowe i patriotyczne.

Dla upamiętnienia ważniejszych wydarzeń z okresu II wojny światowej, Zarząd Koła przy współpracy organizacji społecznych uczestniczył w takich uroczystościach jak:

1.W dniu 1 września Zarząd Koła uczestniczy w obchodach Dnia Weterana, składając kwiaty pod pomnikiem niepodległości na wielickich Plantach, odwiedza groby ofiar wybuch wojny na wielickim cmentarzu i w Kwaterze Wojskowej. Braliśmy udział w uroczystości w Szkole Podstawowej im. Obrońców Westerplatte w Koźmicach Wielkich, spotykając się z nauczycielami i uczniami.

2. W lutym 2002 r. z okazji 60. rocznicy powołania Armii Krajowej braliśmy udział w akademii i spotkaniu z młodzieżą w Szkole Podstawowej im. Jadwigi Beuopre - kapitana Armii Krajowej.

3. Od 2002 r. w dniu 13 kwietnia bierzemy udział w obchodach Światowego

Dnia Pamięci Ofiar Katynia, organizowanego przez Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną, Dział Regionalny przy współpracy z Rodzinami Katyńskimi i szkołami co roku w innej szkole. Odwiedzamy wielicki cmentarz składając kwiaty, zapalając znicze, modląc się przed tablicą upamiętniająca pomordowanych w łagrach na Wschodzie oraz groby - symbole, upamiętniające wieliczan zamordowanych na wschodzie.

4. 1 sierpnia w rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego uczestniczymy z pocztem sztandarowym w Krakowie w Mszy św. w Kościele Mariackim, a po niej udajemy się na Plac Jana Matejki, gdzie pod Pomnikiem Grunwaldzkim składamy wiązanki kwiatów.

5. W 2007 r. w dniu 1 sierpnia w rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, z inicjatywy Piotra Kurka z Zarządu Głównego SZZAK, przy współpracy z Klubem Historycznym, Kołem Młodych Miłośników Starej Wieliczki i Klubem Przyjaciół Wieliczki zorganizowaliśmy pod Pomnikiem Niepodległości

Uroczystość pamięci o godzinie wybuchu powstania - o godzinie 17 - „Pamiętamy".

6.  15 sierpnia w Dzień Wojska Polskiego i zwycięskiej wojny z bolszewikami w 1920 r. - członkowie Koła i innych organizacji społecznych, społeczeństwo bierze udział w Mszy św. w kościele św. Klemensa, a następnie grupami idziemy pod Pomnik Niepodległości, zapalając znicze, śpiewamy pieśni patriotyczne.

VII.             Wieliczanie wybitni dowódcy Armii Krajowej:

Kapitan Mieczysław Cieślik ps. „Bak", „Koral"

1. Był komendantem II Obwodu Kedyw, z jego inicjatywy Zorganizowany został Oddział Partyzancki „Huragan".

2. Działał na szczeblu dowodzenia w Samodzielnym Baonie „Skała" Pow. miechowskim

3. Był inspektorem Komendy Okręgu Krakowskiego

Kapitan Mieczysław Cieślik w 1945 r. aresztowany przez NKWD i wywieziony w głąb ZSRR, na Syberię, był tam 2 lata. Aresztowany i wywieziony za przynależność do Armii Krajowej Działalność kapitana Cieślika w czasie okupacji opisuje Nuszkiewicz w książcep.t. „Uparci".

VIII. Udział w debatach publicznych na temat Armii Krajowej.

Od 1998 r. uczestniczymy w comiesięcznych spotkaniach z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie" organizowanych i prowadzonych przez Jadwigę Dudę, kierownik Działu Regionalnego Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Wieliczce i prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki" w sali „Magistrat" Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka". To wydarzenie kulturalne, otwarte, w którym średnio uczestniczy 120-140 osób.

1. 25.03.1998r. - 3 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie" p.t.  „Wieliczanie z szeregów Armii Krajowej" z udziałem: Kazimierza Guzikowskiego, ps. „Skoplak", „Rota" prezesa SZZAK na okręg Małopolska, Tadeusza Piotrowskiego, prezesa Koła Wieliczka SZZAK, Stanisława Tatary, ps. „Florian", Władysława Dudka ps. „Lenard", Zygmunta Kaweckiego ps. „Mars"

2. 26. 08. 1998 r. - 8 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie" p.t. „Wojna polsko-bolszewicka" w latach 1919-1920 i udział w mej wieliczan" z prelekcją Kazimierza Guzikowskiego,

3. 30. 09. 1998 r.   - 9 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie" p.t. „Walki Armii Kraków w wojnie obronnej Polski we wrześniu 1939 roku" z prelekcją Kazimierza Guzikowskiego,

4. 25. 08. 1999 r. - 20 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie" p.t. „Polskie Państwo Podziemne i jego struktury organizacyjne na Ziemi Wielickiej w 60 rocznicę powstania" z prelekcjami K. Guzikowskiego, Danuty Kostuch o Stanisławie Klimczyku ps. „Giermek"

5. 29. 09. 1999 r. - 21 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie" p.t. „Akcja „Burza"- działalność oddziałów partyzanckich na Ziemi Wielickiej w latach II wojny światowej" z prelekcjami prof. Zygmunta Kaweckiego, ps. „Mars", K. Guzikowskiego,

6. 27.09.2000 r. -  33 spotkanie z cyklu „ Wieliczka - Wieliczanie" p.t. „Zbrodnia katyńska jako symbol terroru sowieckiego w latach 1939 - 1956"z   prelekcjami:   K.   Guzikowskiego,   prof.   Janiny   Lewińskiej,   Edwarda Waliszewskiego ps. „Wiarus", Mariana Siudy.

7. 26. 09. 2001 r. - 45 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie" p.t. „Armia Krajowa na terenie Powiatu Wielickiego" z prelekcjami  Guzikowskiego, T. Piotrowskiego,

8. 28. 08. 2002 r. - 56 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie" p.t. „Żydzi w Wieliczce w 60, rocznice zagłady" z prelekcja min, K. Guzikowskiego.

9.  25. 08. 2004 r. - 80 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie" p.t. „W 60 rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego 1. 08. 1944 r. - Jadwiga Beaupre, Piotr Nowak i inni Wieliczanie w powstaniu' z prelekcjami: K. Guzikowskiego, Piotra Boronia, v-ce dyrektora Muzeum Armii Krajowej w Krakowie,

10. 26.01.2005 r. 85 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie" p.t.  „Wieliczanie w walce o niepodległość Polski: Bolesław Szpunar (1890-1914) i wieliccy legioniści. W 60 rocznicę zakończenia II wojny światowej w Wieliczce - 21. 01.1945 r." z prelekcją m.in. K. Guzikowskiego,

11. 01. 2006 r. - 97 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie" p.t. „W hołdzie ofiarom i poszkodowanym w latach II wojny światowej (1939 - 1945) z terenu miasta i gminy Wieliczka" z prelekcją m.in. K. Guzikowskiego,

12. 26.09. 2007 r. - 117 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie" p.t. „Miejsca pamięci narodowej na terenie miasta i gminy Wieliczka" m.in. z prelekcjami K. Guzikowskiego , T. Piotrowskiego.

13. 27.02. 2008 r. - 122 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie" p.t. „Wieliczanie na frontach II wojny światowej" (1939 - 1945) z pomocą Koła Wieliczka SZŻAK.

Powyższe  spotkania posiadają dokumentacje  fotograficzną  nagrania na taśmie magnetofonowej i opracowanie w formie publikacji z serii wydawniczej „Biblioteczka Wieliczka" w zeszytach autorstwa Jadwigi Dudy.

W 2006 r. powstał w Wieliczce Klub Historyczny im. gen. Stefana Roweckiego w pracach którego uczestniczymy.

Przewodniczy mu Stanisław Dziedzic.

IX. Wieliczanie wywiezieni na Sybir:

1.         kap. Mieczysław Cieślik ps. „Koral", d-ca II odw. „KEDYW"

2.         kpr Antoni Znański ps, „Granit" plac, „I as"

3.         kpr. Józef Oleś, plac. „Las"

4.         szereg. Adam Michalik ps. „Piorun" O/P Żółw - Dąb

5.         szereg. Edward Waliszewski ps. „Wiarus" O/P Żółw - Dąb

6.         szereg. Władysław Bartocha, ps. Tur' O/P „Żółw - Dąb

7.         szereg. Antoni Kruszyna, ps. Morwa" O/P Żółw - Dąb

8.         szereg. Józef Knapik, placówka „Las"

9.         szereg. Marian Piątkowski ps. „Maniuś" placówka „Lena"

10.      szereg.   Jerzy  Aksamański  O/P  „Żółw"  ze  zgrupowania „Kamiennik"

11.      szereg. Edward Życiński PS. „Ryś" placówka „Lena"

12.      szereg. Michał Lewiński placówka „Lena".

X. Współpraca z organizacjami społecznymi:

Urząd Miasta i Gminy w Wieliczce

Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Wieliczce

Starostwo Powiatowe w Wieliczce

Koło Wieliczka Związku Kombatantów i Byłych Więźniów Politycznych RP Kościoły Dekanatu Wieliczka

Klub Historyczny im. gen Stefana Roweckiego ps. „Grot" w Wieliczce Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki" - z tą organizacją istnieje bliska i owocna współpraca od wielu lat. Jako prezes Koła Wieliczka SZZAK należę do Klubu Przyjaciół Wieliczki, któremu prezesuje Jadwiga Duda. Jest to osoba znana i bardzo ceniona w środowisku szkolnym (nauczyciele, młodzież szkół podstawowych, średnich, akademicka) i organizacji społecznych. Poprzez pracę zawodową na stanowisku kierownika Działu utrwala i dokumentuje działalność wieliczan,   żołnierz Armii Krajowej w czasie okupacji.

Koło Młodych Miłośników Starej Wieliczki

Polskie    Towarzystwo    Turystyczno-Krajoznawcze    Oddział   Miejski   w Wieliczce

Związek Harcerstwa Polskiego

Szkoły w mieście i gminie Wieliczka

 

Tekst: Jadwiga Duda